ویروسی که بیش از اندازه خطرناک است
HPV نقش مهمی در بروز بیماریهای پوستی و برخی سرطانها دارد و درمانش میتواند با تحمیل هزینههای قابل توجه برای نظام سلامت و مبتلایان همراه شود.
اچپیوی یا پاپیلومای انسانی یک طیف وسیع از ویروسها (۲۰۰تایپ) است که حدود ۴۰تایپ آن ناحیه ژنیتال (تناسلی) را درگیر میکند. انواع و اقسام آن هم از گذشته بوده است، مثل زگیلهای دوران کودکی روی دست، انگشتها، کف دست و پا که شکل جلدی اچپیوی هستند. اما تایپ ویروس که اکنون شنیده میشود بیشتر ناحیه تناسلی را درگیر میکند و چون در بروز برخی سرطانها ازجمله سرطان دهانه رحم، حلق، سیستم گوارشی و مری نقش دارد، مورد توجه قرار گرفته است.
ویروس اچپیوی بهراحتی گرما و خشکی محیط را تحمل میکند و بعد از 7ساعت ماندن در محیط میتواند اثربخشی خود را حفظ کند.
عملکرد ویروس
برخی از سویههای اچپیوی کمخطرند و مشکلی ایجاد نمیکنند یا اگر مشکلی باشد، منجر به بروز زگیل میشود که ناشی از سویههای 6 و 11 است.
این زگیلها از طریق حوله، تماس دست، وسایل مشترک، سرویس بهداشتی مشترک و… منتقل میشود. البته مردم باید آگاه باشند که اگر فردی زگیل دارد، نباید نگران تبدیل آن به سرطان شود؛ بلکه نگرانی اصلی درباره 2تایپ 16و 18 است که با تست مشخص میشود.
در مقایسه ویروس تایپ 6 و 16 که بهترتیب کمخطر و پرخطر هستند، تایپ16 تمایل بیشتری برای ماندگاری در بدن دارد و ایرادش این است که سویه16 خاصیت تولید سرطان دارد. البته این فرآیند بسیار طولانی و ممکن است 10سال طول بکشد.
میزان ابتلا؟
عوامل زیادی در ابتلا به ویروس HPV نقش دارد. سیستم ایمنی افراد زیر ۲۱سال بهخوبی قادر به پاککردن این ویروس است. هر میزان سن افزایش پیدا کند، بهویژه در سنین بالای ۳۰سال، دفع ویروس سختتر صورت میگیرد. البته جنسیت هم اهمیت دارد. مردان هورمونهای پایدارتری دارند و ویروس را زودتر دفع میکنند؛ اما در زنان با تغییرات هورمونی زمان بیشتری برای پاککردن ویروس نیاز است.
راههای انتقال
راههای انتقال قطعی اچپیوی هنوز مشخص نیست؛ اما راه اصلی انتقال جنسی است (تایپهای16و18) و راههای دیگری ازجمله سرویسهای بهداشتی فرنگی، مطب پزشکان، سطوح اتاق معاینه زنان، کلینیکهای لیزر مو و… (تایپهای 6 و 11) دارد. به همین دلیل حتی اگر تمام مسائل بهداشتی هم رعایت شود، ریسک ابتلا و انتقال وجود دارد و نباید فکر کرد که هر فرد مبتلا از طریق انتقال جنسی بیمار شده و به او انگ چسباند. هیچکسی هم نمیتواند تشخیص دهد که در انتقال ویروس از یک فرد به فرد دیگر منبع اصلی چهکسی است، حتی با انجام تست. چون انجام آن در زنان و مردان متفاوت است.
در زنان نمونهگیری بهراحتی انجام میشود؛ اما در آقایان این مسئله سختتر است و میتواند منجر به منفی کاذب شود.
چرا واکسن مهم است؟
واکسن اچپیوی جزو واکسنهای خوب با تکنولوژی نوترکیب و قدمت بالاست. با تزریق این واکسن آنتیبادی لازم وارد بدن میشود و علیه برخی تایپهای ویروس عمل میکند. درحالحاضر برای مهمترین تایپها واکسن تهیه شده که شامل سوش 6و11 (عامل 90درصد زگیلهای ناحیه تناسلی)، 16و18 (بدترین تایپ HPV و منجر به سرطان) و 5تایپ بدخیم دیگر است.
چه کسانی واکسن بزنند؟
واکسن چه درباره دختران و چه پسران ضرورت دارد. اگر از نظر هزینه هم مشکلی وجود دارد، دختران حتما واکسن را تزریق کنند چون سرطان بیشتر در زنان رخ میدهد. تزریق واکسن به کنترل عوارض در زنان و کاهش گردش ویروس در جامعه از سوی مردان کمک میکند.
اضطراب را کنترل کنید
سیستم ایمنی بهصورت کامل ویروس را کنترل میکند؛ اما استرس میتواند آن را تهدید کند و فرصت تکثیر را به ویروس بدهد که منجر به بروز علائمی ازجمله زگیل میشود.
غربالگری را فراموش نکنید
انجام غربالگری برای تشخیص اچپیوی مهم است. زیر 21سالهها نیازی به انجام آن ندارند و از ۲۱ تا ۲۵سال فقط پاپاسمیر و از ۲۵ تا ۶۵سال هر 2تست (پاپاسمیر و اچپیوی) نیاز است.
دکتر آمتیس رمضانی ، متخصص بیماریهای عفونی