علل لکه بینی در بارداری چیست و چه زمانی خطرناک است؟
لکه بینی در طول سه ماه اول (۱۲ هفته) بارداری شایع است و اغلب نشانه مشکل جدی نیست؛ اما گاهی نیز می‌تواند به دلیل یک عارضه جدی مانند سقط جنین، حاملگی خارج از رحم، حاملگی مولار و… ایجاد شود. بنابراین، در صورت مشاهده هر گونه لکه بینی یا خونریزی در بارداری، باید به سرعت به پزشک یا ماما اطلاع دهید.
خونریزی در دوران حاملگی می‌تواند به‌صورت لکه بینی قهوه‌ای خفیف تا خونریزی قرمز روشن متغیر باشد. مدت آن نیز ممکن است از یک روز تا هفته‌ها طول کشد. در این مدت شاید علائم دیگری از قبیل گرفتگی و درد کمر را نیز تجربه کنید. در بسیاری از مواقع خونریزی خودبه‌خود متوقف می‌شود و بارداری به طور طبیعی ادامه پیدا می‌کند. در این مقاله به بررسی علل لکه بینی در بارداری و میزان طبیعی خونریزی در سه‌ماهه اول و اواخر بارداری می‌پردازیم.
تفاوت بین خونریزی و لکه بینی در بارداری چیست؟
خونریزی یا لکه بینی، ممکن است در هر زمانی از بارداری تا قبل از زایمان رخ دهد. لکه بینی، نوعی خونریزی خفیف است که به‌صورت چند قطره روی لباس زیر مشاهده می‌شود؛ درحالی‌که خونریزی آن‌قدر شدید است که باید از پد بهداشتی استفاده کنید. لکه بینی در بارداری، مخصوصا در سه‌ماهه اول، معمولا نگران‌کننده نیست؛ بااین‌حال اگر لکه بینی یا خونریزی در بارداری دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
در صورت خونریزی یا لکه بینی در بارداری، چه باید کرد؟
در صورت داشتن هر نوع لکه بینی یا خونریزی در بارداری با پزشک خود مشورت کنید و کارهای زیر را انجام دهید:
- به میزان خونریزی، شدت یا سبک بودن آن توجه کنید.
- تعداد پدهایی که تعویض می‌کنید را بشمارید.
- رنگ خونریزی در بارداری را بررسی کنید. خونریزی ممکن است به رنگ قهوه‌ای، قرمز روشن یا تیره مشاهده شود.
- هنگام خونریزی از تامپون استفاده نکنید.
- هنگام لکه بینی در بارداری رابطه جنسی برقرار نکنید.
در هر مرحله‌ای از بارداری، اگر خونریزی یا لکه بینی داشتید، فوراً با پزشک تماس بگیرید. همچنین، در صورت تجربه موارد زیر، سریعا به اورژانس مراجعه کنید:
- خونریزی شدید
- خونریزی همراه با درد یا گرفتگی
- سرگیجه و خونریزی
- درد در شکم یا لگن
علت خونریزی یا لکه بینی در سه‌ماهه اول بارداری
لکه بینی در بارداری ماه اول، دوم و سوم، شایع محسوب می‌شود و اغلب نشانه وجود مشکل خاصی نیست. طبق تحقیقات، حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از خانم‌ها، در اوایل بارداری، خونریزی یا لکه بینی را تجربه می‌کنند. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که لکه بینی در بارداری بیشتر در هفته‌های ششم و هفتم رخ می‌دهد. لکه بینی در سه ماهه اول بارداری ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
- رابطه جنسی
- عفونت واژن
- لانه گزینی تخمک بارور شده در دیواره رحم
- تغییرات هورمونی
- تغییرات دهانه رحم
- برخی از آزمایشات دوران بارداری مانند آمنیوسنتز
- مصرف سیگار
گاهی اوقات خونریزی یا لکه بینی در بارداری ماه اول تا سوم می‌تواند نشانه یک مشکل جدی‌تر باشد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
- سقط‌جنین
سقط‌جنین، اغلب در ۱۳ هفته اول بارداری رخ می‌دهد. در صورتی که خونریزی قهوه‌ای یا قرمز روشن در بارداری دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید. سایر علائم سقط جنین عبارتند از:
- کمردرد خفیف تا شدید
- کاهش وزن
- ترشحات واژن سفید صورتی
- گرفتگی یا انقباض
- دفع ترشحات لخته مانند
- کاهش ناگهانی علائم بارداری
- بارداری خارج از رحم
در یک بارداری نرمال، تخمک بارور شده در رحم لانه گزینی می‌کند؛ اما اگر به هر دلیلی مانند مشکلات لوله‌های رحمی و عفونت، جنین در لوله‌های رحمی کاشته شود، حاملگی خارج از رحم رخ می‌دهد. در این صورت فرد ممکن است لکه بینی یا خونریزی خفیف تا شدیدی را تجربه کند. همچنین رشد جنین، می‌تواند باعث خونریزی و پارگی لوله‌ها شود. در این عارضه فرد همراه با خونریزی معمولا علائم زیر را نیز دارد:
- درد شدید یا مبهم در ناحیه شکم یا لگن
- ضعف، سرگیجه یا غش‌کردن
- فشار مقعدی
حاملگی خارج از رحم یک شرایط اورژانسی محسوب می‌شود؛ بنابراین اگر علائم بالا را دارید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
- حاملگی مولار
حاملگی پوچ یک عارضه نادر است که در آن جفت رشد غیرعادی دارد و تبدیل به یک توده یا تومور غیر سرطانی می‌شود. در این حالت، خونریزی به رنگ قرمز روشن تا قهوه‌ای تیره است. همچنین، ممکن است دفع کیست‌های خوشه مانند و ترشحات آبکی قهوه‌ای را نیز تجربه کنید.
- هماتوم جفت یا ساب کوریونیک
این نوع خونریزی از غشاهایی که جنین را داخل رحم احاطه کرده، رخ می‌دهد و باعث تجمع غیرطبیعی خون بین جفت و دیواره رحم می‌شود. این حالت معمولا خودبه‌خود برطرف می‌گردد.
- پولیپ دهانه رحم
پولیپ رشد غیر سرطانی بافت بر روی دهانه رحم است. در بارداری به دلیل افزایش هورمون استروژن، این توده ممکن است دچار خونریزی شود.
علت خونریزی یا لکه بینی در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری
خونریزی یا لکه بینی در سه ماهه دوم بارداری و سه ماهه سوم بارداری، ممکن است به دلیل تحریک دهانه رحم پس از رابطه جنسی یا معاینه پزشک ایجاد شود؛ در این حالت جای نگرانی نیست. همچنین، پولیپ دهانه رحم نیز می‌تواند باعث ایجاد خونریزی گردد.
مشکلات دهانه رحم، مانند عفونت، التهاب یا نارسایی دهانه رحم نیز ممکن است باعث خونریزی در اواخر بارداری شود. این عارضه، زمانی رخ می‌دهد که دهانه رحم، خیلی زود باز شود. التهاب دهانه رحم ممکن است همراه با درد، تورم و قرمزی نیز باشد. برخی از مشکلات جدی که باعث خونریزی در اواخر بارداری می‌شوند به شرح زیر است:
- زایمان زودرس
زایمان زودرس، قبل از هفته ۳۷ بارداری رخ می‌دهد. این عارضه به به علت‌های زیادی می تواند اتفاق افتد و همراه با انقباض، گرفتگی عضلات و خونریزی است.
- جفت سرراهی
این حالت، زمانی رخ می دهد که جفت در بخش پایینی رحم قرار گیرد و تمام یا بخشی از دهانه رحم را بپوشاند. در این حالت با شروع انقباضات نزدیک به زایمان، خونریزی شروع می‌شود. این عارضه در سونوگرافی قابل‌تشخیص است.
- جفت آکرتا
این حالت زمانی ایجاد می‌شود که جفت بیش از حد، در عمق دیواره رحم رشد می‌کند. چسبندگی جفت یا جفت آکرتا یک عارضه خطرناک در بارداری محسوب می‌شود.
- جداشدن جفت
در این عارضه، جفت قبل از تولد از دیواره رحم جدا می‌شود. این مشکل بیشتر به دلیل فشارخون بالا یا ضربه فیزیکی رخ می‌دهد. در چنین شرایطی فرد ممکن است، هیچ نوع خونریزی نداشته باشد و فقط علائمی از قبیل درد، بی‌حالی، افت فشارخون و غش را تجربه کند. گاهی نیز ممکن است خونریزی واژینال ایجاد شود.
- پارگی رحم
اگر زخمی ناشی از سزارین‌های قبلی یا دیگر جراحی‌ها بر روی رحم وجود داشته باشد، ممکن است پارگی رحم رخ دهد.
- نارسایی دهانه رحم
اگر دهانه رحم خیلی زود باز شود، ممکن است سقط‌جنین یا زایمان زودرس رخ دهد. این اتفاق می تواند بدون درد باشد؛ بنابراین اگر خونریزی غیرعادی دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
- سقط‌جنین
درصورتی‌که سقط‌جنین پس از هفته بیستم بارداری رخ دهد، مرده‌زایی نامیده می‌شود.
چه مقدار خونریزی در بارداری طبیعی است؟
همان‌طور که بررسی کردیم، لکه بینی در اوایل بارداری (سه‌ماهه اول) معمولاً طبیعی است و نشانه عارضه جدی محسوب نمی‌شود. بااین‌حال بازهم در صورت داشتن لکه بینی، باید به پزشک یا مامای خود اطلاع دهید؛ مخصوصا اگر در مورد تفاوت لکه بینی و خونریزی مطمئن نیستید.
همچنین، لکه بینی در بارداری به دلایل مختلفی دارد که اغلب جدی نیستند؛ اما گاهی ممکن است ناشی از یک عارضه مهم باشد، پس در هر صورت به پزشک مراجعه کنید.
خونریزی واژینال در بارداری چگونه است؟
خونریزی در بارداری ممکن است برای هر فردی متفاوت تجربه شود. هنگامی که به پزشک یا ماما مراجعه می‌کنید، او جزئیاتی در مورد نوع خونریزی و علائمتان می‌پرسد، تا بتواند علت آن را تشخیص دهد. برخی از این جزئیات که باید به آن توجه کنید، عبارت‌اند از:
- رنگ خونریزی در بارداری
خونریزی در بارداری ممکن است به رنگ قهوه‌ای، صورتی یا قرمز روشن باشد.
- قوام خون
پزشک احتمالا از شما می‌پرسد که خونریزی شما غلیظ، آبکی یا حاوی لخته است؟
- میزان خونریزی
به میزان خونریزی نیز باید توجه کنید که آیا در حد چند قطره است یا اینکه نیاز به استفاده از پد بهداشتی دارید.
این جزئیات به پزشک کمک می‌کند تا میزان اورژانسی بودن شرایط را تعیین کند.
