مادر، معلم مسائل جنسی فرزندان است
در جامعۀ ما معمولاً مادر است که دربارۀ جنسیت با فرزندانش صحبت می‌کند. مادرها اغلب صرف‌نظر از وضعیت تأهل خود و جنسیت فرزندشان، نقش معلم او را در آموزش مسائل مربوط به جنسیت بر عهده می‌گیرند.
اگرچه تحقیقات نشان می‌دهد که مادرها نسبت به پدرها زمان بیشتری را صرف ارتباط کلامی با فرزندان خود می‌کنند، اما صحبت درباره جنسیت هنوز برای بسیاری از مادرها مشکل است. با درک این نکته که ” آموزش مسائل مربوط به جنسیت” بخشی حیاتی از آموزش فرزندان آن‌ها را تشکیل می‌دهد، تعداد مادران مجردی که برای برخورد با این موضوع مهم در تربیت کودک، در جستجوی اطلاعات هستند، افزایش‌یافته است.
مادر مجرد و پسر
برای بعضی از مادرهای مجرد، ضرورت حکم می‌کند که در آموزش مسائل مربوط به جنسیت به پسر خود، نقشی فعال بر عهده بگیرند. مادر مجرد باید ابتدا مطالعه کند تا دربارۀ تغییرات بدن پسر خود در دوران بلوغ، اطلاعات اساسی به دست بیاورد. بد نیست که مادر تغییرات بدن زن را نیز مرور کند تا بتواند دراین‌باره نیز به پسر خود اطلاعات بدهد. برای بیشتر مادرها صحبت کردن با پسرشان درباره عادت ماهانه، راحت‌تر از صحبت کردن دربارۀ احتلام است. به‌هرحال مادر باید خود را به دانش کافی مسلح سازد و نگذارد که ترس مانع مطرح کردن این مباحث شود.
اگر مادری احساس می‌کند که نمی‌تواند این نقش را بر عهده بگیرد، می‌تواند از اعضای خانواده، الگوهایی که در سطح جامعه وجود دارد و از دوستان، برای راهنمایی پسرش کمک بگیرد. ترکیب مادر و راهنما می‌تواند کار آیی خوبی داشته باشد. مسلماً مادر باید کسی را انتخاب کند که مورد اعتماد اوست و می‌توان ارزش‌های مادر را به پسر منعکس کند و برای او الگوی پذیرفتنی باشد.
مادر مجرد و دختر
ممکن است در مسیر انتقال اطلاعات از مادر به دختر موانع زیادی وجود داشته باشد. کاهی مادر متوجه شرم و حیای دختر خود نمی‌شود یا فراموش می‌کند که بچه‌ای که اضطراب دارد، نمی‌تواند سؤال خود را به‌صورت واضح بیان کند و گاهی نیز دختر که متوجه ناراحتی و ترس مادر خود می‌شود، مانند افراد بالغ عمل می‌کند و برای محافظت از مادر خود، به‌کلی از مطرح کردن موضوع جنسیت پرهیز می‌کند.
بعضی از مادرها تمایل دارند که با دختر خود دربارۀ جنسیت صحبت کنند اما در این خصوص تردید می‌کنند. این مادرها می‌ترسند که توضیح بیش‌ازحد بدهند یا احساس می‌کنند بر موضوع آن‌قدر تسلط ندارند که بتوانند آن را به‌روشنی توضیح بدهند. آن‌ها گاهی از پرسش‌های واضح دخترشان نیز خجالت می‌کشند. همه این مسائل طبیعی است و جای نگرانی نیز دارد، اما نباید مانع روند کار مادرها بشود. وقتی مادرها با مادرهای دیگری که دختر ده- دوازده‌ساله دارند، صحبت می‌کنند، می‌بینند که ترس و نگرانی‌هایشان چقدر طبیعی است. والدین باید برای حفظ امنیت و سلامتی کودکان، اطلاعاتی را در اختیار آن‌ها قرار بدهند و درعین‌حال مواظب باشند که این اطلاعات در بچه‌ها نسبت به مسائل جنسی آینده‌شان ترس ایجاد نکند. حفظ تعادل در ارائۀ این اطلاعات کاری ظریف و مشکل است. برای دست‌یابی به موفقیت راه ساده‌ای وجود ندارد و به‌کارگیری شیوۀ آزمون‌وخطا در طول مسیر، امری طبیعی است. مادر مجردی که می‌خواهد به دختر خود دیدگاهی سالم و همیشگی از جنسیت ارائه بدهد، باید هم با تلاش و کوشش خود از کلامی مناسب استفاده کند و هم مراقب احساسی باشد که دربارۀ جنسیت خود نشان می‌دهد.
نکات کلیدی برای مادر مجرد و فرزندانش
- برای رویارویی با مسائل مربوط به جنسیت، نقشی فعال بر عهده بگیرید. اگر احساس می‌کنید که پاسخ دادن به سؤالی برای شما سخت است، پیشاپیش برای آن سؤال پاسخی پیدا کنید. نزد دوستان، فامیل یا جلوی آینه تمرین کنید و به این سؤال‌ها جواب بدهید.
- به نیاز فرزند خود به‌خصوص پسر خود برای داشتن فضای خصوصی احترام بگذارید.
- مطالب خواندنی مناسب مانند کتاب‌های مصور و بروشورها را دربارۀ سلامت جنسی در اختیار فرزند خود قرار دهید و سطح رشد فرزند خود را در نظر بگیرید.
- هنگام تماشا کردن تلویزیون یا مواجهه با مسائل روزمره، از موقعیت‌های مناسب آموزش استفاده کنید و در مورد ارزش‌ها و عقاید خود دربارۀ جنسیت صحبت کنید.
- هرگز به خاطر تغییرات جسمی فرزندتان، سربه‌سر او نگذارید و او را مسخره نکنید.
- دربارۀ مشکلات جنسی شخصی خود به فرزندانتان چیزی نگویید. در زندگی یک بزرگسال جنبه‌هایی وجود دارد که باید خصوصی باقی بماند.
- امروزه چه در اثر طلاق و چه در اثر فوت یکی از زوجین، تعداد خانواده‌های تک ولد در جامعه افزایش‌یافته است. به‌هرحال سلامت کودکان در چنین خانواده‌هایی به تعهد والد نسبت به تربیت سالم آن‌ها بستگی دارد.
پدر یا مادری که نسبت به آموزش جنسی فرزند خود احساس تعهد می‌کند، برای تضمین سلامت آیندۀ او، باید دربارۀ جنسیت به او اطلاعاتی ارائه دهد. پدر یا مادر، باید بکوشند مراقب کلام و احساسی که نسبت به جنسیت خود نشان می‌دهند نیز باشند.
